Γράφει ο Θανάσης Γεωργιάδης (αναδημοσίευση από την εφημερίδα Μακεδονία)
Έτσι λέγονταν (και αυτοαποκαλούνταν) οι Έλληνες της περιοχής των Γρεβενών, οι οποίοι εξισλαμίστηκαν, βιαίως μάλλον, στα μέσα του 17ου αιώνος, μαζί με πολλούς άλλους, όπως στην περιοχή της Ενωτίας (Νότια σήμερα) και σε άλλα μέρη του ελληνικού κόσμου. Οι Βαλαάδες όμως δεν απόμαθαν ποτέ τα ελληνικά ούτε μίλησαν τα τούρκικα, αλλά έμειναν ως το τέλος ελληνόφωνοι. Ζούσαν στα χωριά Πηγαδίτσα, Κάστρο, Κυρα-Καλή, Τσούρκλι κ.ά., τα οποία μετά την αναχώρηση και τον αναγκαστικό ξεριζωμό τους κατοικήθηκαν από Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, χριστιανούς, γιατί στην ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923 το γλωσσικό δεν ελήφθη υπ’ όψιν, αλλά μόνο το θρήσκευμα.
Αγνοί άνθρωποι, φιλήσυχοι, απλοϊκοί και αθώοι εντελώς οι Βαλαάδες ήταν στην πλειοψηφία τους χουσμεκιάρηδες στους χριστιανούς, δουλεύοντας στα χωράφια εκείνων. Για τούτο λέγονταν πολλά ανέκδοτα γι’ αυτούς, όπως τα ακόλουθα:
Κάποτε, για να τους πειράξουν, ορισμένοι χριστιανοί Γρεβενιώτες έφεραν νύχτα καιρό ένα κάρο (απ’ αυτά που έσερναν βόδια) στο χωριό Κάστρο, έβγαλαν μες στο σκοτάδι όλα τα ξύλα του, εκτός απ’ αυτά της κάσας και των τροχών, και το παράτησαν. Το πρωί με το φως, το είδαν οι μουσουλμάνοι, το τριγύρισαν και απορούσαν τι να είναι. Ένας απ’ αυτούς είπε, “φαίνεται κάποιο θεριό θα ήρθε και θα το ’φαγε κι άφησε μόνο τα κόκαλά του εδώ”.
Άλλοτε πάλι, το 1922, ο εισαγγελέας των Γρεβενών τούς έστειλε ένα χαρτί επίσημο, στο χωριό Κάστρο ξανά. Μαζεύτηκαν τότε όλοι οι άντρες και το παρατηρούσαν περίεργοι κι ύστερα κάποιος τους είπε: “Αυτά τα γραμμωτά σημάδια είναι ξύλα, τα στρόγγυλα αυγά και τα ψιλολόγια άχυρα. Φαίνεται πως ο κυρ εισαγγελέας θέλει να του πάμε ξύλα, αυγά και άχυρα. Και βέβαια αυτό και έκαναν.
Όλα τούτα από διηγήσεις του κεκοιμημένου πλέον Δημήτρη Πούπη.
Έτσι λέγονταν (και αυτοαποκαλούνταν) οι Έλληνες της περιοχής των Γρεβενών, οι οποίοι εξισλαμίστηκαν, βιαίως μάλλον, στα μέσα του 17ου αιώνος, μαζί με πολλούς άλλους, όπως στην περιοχή της Ενωτίας (Νότια σήμερα) και σε άλλα μέρη του ελληνικού κόσμου. Οι Βαλαάδες όμως δεν απόμαθαν ποτέ τα ελληνικά ούτε μίλησαν τα τούρκικα, αλλά έμειναν ως το τέλος ελληνόφωνοι. Ζούσαν στα χωριά Πηγαδίτσα, Κάστρο, Κυρα-Καλή, Τσούρκλι κ.ά., τα οποία μετά την αναχώρηση και τον αναγκαστικό ξεριζωμό τους κατοικήθηκαν από Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, χριστιανούς, γιατί στην ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923 το γλωσσικό δεν ελήφθη υπ’ όψιν, αλλά μόνο το θρήσκευμα.
Αγνοί άνθρωποι, φιλήσυχοι, απλοϊκοί και αθώοι εντελώς οι Βαλαάδες ήταν στην πλειοψηφία τους χουσμεκιάρηδες στους χριστιανούς, δουλεύοντας στα χωράφια εκείνων. Για τούτο λέγονταν πολλά ανέκδοτα γι’ αυτούς, όπως τα ακόλουθα:
Κάποτε, για να τους πειράξουν, ορισμένοι χριστιανοί Γρεβενιώτες έφεραν νύχτα καιρό ένα κάρο (απ’ αυτά που έσερναν βόδια) στο χωριό Κάστρο, έβγαλαν μες στο σκοτάδι όλα τα ξύλα του, εκτός απ’ αυτά της κάσας και των τροχών, και το παράτησαν. Το πρωί με το φως, το είδαν οι μουσουλμάνοι, το τριγύρισαν και απορούσαν τι να είναι. Ένας απ’ αυτούς είπε, “φαίνεται κάποιο θεριό θα ήρθε και θα το ’φαγε κι άφησε μόνο τα κόκαλά του εδώ”.
Άλλοτε πάλι, το 1922, ο εισαγγελέας των Γρεβενών τούς έστειλε ένα χαρτί επίσημο, στο χωριό Κάστρο ξανά. Μαζεύτηκαν τότε όλοι οι άντρες και το παρατηρούσαν περίεργοι κι ύστερα κάποιος τους είπε: “Αυτά τα γραμμωτά σημάδια είναι ξύλα, τα στρόγγυλα αυγά και τα ψιλολόγια άχυρα. Φαίνεται πως ο κυρ εισαγγελέας θέλει να του πάμε ξύλα, αυγά και άχυρα. Και βέβαια αυτό και έκαναν.
Όλα τούτα από διηγήσεις του κεκοιμημένου πλέον Δημήτρη Πούπη.
πηγή: εφημερίδα Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου